IŞİD’i anlama kılavuzu

IŞİD’e dair birçok soru ortada cevap bekliyor. Bunlar kimdir? Nereden çıktılar? Kısa sürede nasıl oldu da küçük ölçekli bir devlet gücüne ve topraklarına kavuÅŸtular? Bunların gelecek projeleri var mıdır?..

Sorular çok ama cevaplar yok denecek kadar az. SoÄŸukkanlı, analitik ve vakadaki bilgilere dayanarak meseleyi anlamak ve anlamlandırmak derdinde olan insan sayısı ise çok az. 

Yerel ve küresel bütün siyasiler sözbirliÄŸi etmiÅŸlercesine IŞİD’i yeryüzünün lanetlileri kıvamında zikrediyorlar. IŞİD’le alakalarının olmadığını isbatlamak ve muhaliflerinin üzerinde ÅŸüphe bırakmak kastıyla bu yapıya lanet okuma yarışına girmiÅŸler görüntüsü veriyorlar.

Medya da sürekli onları ÅŸeytanlaÅŸtırıyor. Tamam da o zaman sorun çözülüyor mu? 

Bir de IŞİD taraftarları var. IŞİD’e yeryüzünün, Ä°slâm’ı en iyi temsil eden gücü olarak bakıyorlar. Ümmet’in geleceÄŸini onlarda görüyorlar. Bu gücün “gâvurlara” hakkını bildireceÄŸine inanıyorlar. Durum böyle olunca da, onlar hakkında gerçekle operasyonel bilgi birbirine karışıyor.

Oysa hakikat nedir pek bilinmiyor. Ortada savaÅŸan, kendisini Ä°slâm’la refere eden ve fakat savaÅŸ hukukuna uymayan bir güç var. Bir de onlara ait ÅŸiddet, vahÅŸet görüntüleri ve bolca operasyonel nitelikli haberler var.

Peki, IŞİD nedir? Biraz olsun bu yapıyı anlamak için ne yapmalıyız? Kanaatime göre bu iÅŸin kılavuzu ÅŸöyle olması gerekir:

Bugün OrtadoÄŸu’da 100 yıllık bir hesaplaÅŸma yaÅŸanıyor. Bu coÄŸrafya 100 yıl önce parçalara bölündü. Önce 100 yıl öncesi neler olduÄŸuna ve Hilafet’in kaldırılmasıyla Müslümanların nasıl bir travmaya itildiÄŸine bakmak lazım. 

Osmanlı’nın parçalanması sonucu ortaya çıkan ulus devletlerin maziyle alakalarını nasıl kökten kopardıklarına, laik ulus devletlerin din karşıtı katı uygulamalarına eÄŸilmek lazım. 

Müslüman ülkelerin SoÄŸuk SavaÅŸ döneminde iki kutuplu sistemde ikisinden birisine nasıl mahkûm edildikleri realitesine, ortaya çıkan pratiklere ve biriken öfkeye projektörleri tutmak lazım.

Rusya’nın Afganistan’ı iÅŸgaline, NATO’nun Afgan mücahitlerine verdiÄŸi desteÄŸe bakmak lazım. Afganistan’a cihada gitsinler diye teÅŸvik ettikleri Müslüman gençlere ve daha sonra bunlara nasıl terörist muamelesi yaptıklarına bakmak lazım.

Saddam’ın Kuveyt’i iÅŸgal etmesine, Suudi Arabistan’ın kutsal toprakları ABD askerlerine çiÄŸnetmesine ve bu zeminde El Kaide’nin ortaya çıkışına eÄŸilmek lazım.

Ä°lk Körfez Savaşı’na mercek tutmak ve sonrasında yaÅŸanan katliam ve dramlara bakmak lazım. 

Ä°kinci Körfez Savaşı’na, El Kaide’nin Zevahirî liderliÄŸinde orada nasıl yapılandığına, Irak’ın Ä°ran’a ve Åžiilere nasıl teslim edildiÄŸine, Sünnilerin denklemden nasıl çıkarıldığına, Ebu Äžureyb benzeri iÅŸkencehanelere bakmak lazım.

Ä°ran Ä°slâm Devleti’nin ümmetçi deÄŸil, mezhepçi politikalarına, Åžiî hilali oluÅŸturma çabalarına, Suriye katliamına bilfiil nasıl iÅŸtirak ettiÄŸine bakmak lazım. 

Arap Baharı’nın nasıl kışa çevrildiÄŸine, Batı’nın ve Körfez’in petro-dolar ÅŸeyhlerinin bu sürece nasıl nüfuz edip bu ülkeleri kaosa ittiklerine bakmak lazım.

Ä°hvan’a, yani barışçıl ve halkın iradesine müracaat ederek iktidara gelmek isteyen Ä°slâmî harekete reva görülen muameleye ve bu zeminde gençlere; size savaÅŸmaktan baÅŸka yol yok diyen cihatçı hareketleri haklı çıkaran politikalara bakmak lazım.

Bu arka planı anlamadan IŞİD’i, 50 ülkeden buraya gelen gençleri anlamak mümkün gözükmüyor. Müslüman gençlerin içten ve dıştan kuÅŸatılmışlık duygusunu ciddiye almak gerekiyor. 

Katı laik ülkelerde yer altına çekilmek zorunda kalmış dinî eÄŸitimin ürettiÄŸi arızalı din yorumlarına bakmak lazım. Bu vasatta, hitap ettiÄŸi gençlere bu tarihi derinlemesine anlatarak onlara cihat fikrini enjekte eden hareketlerin eÄŸitim metoduna bakmak lazım.

Karanlığa küfür etmek yerine bir mum yakmak gerekir. Bunun için de meseleye birkaç yıllık bir perspektiften deÄŸil, bir yüz yıllık perspektifinden bakmak lazım...   

YENÄ°AKÄ°T